تحلیل آثار تغییر کاربری اراضی کشاورزی از دیدگاه کارشناسان سازمان امور اراضی کشاورزی در ایران

تغییر کاربری اراضی کشاورزی، به دلیل ارتباط مستقیم آن با موضوعاتی چون امنیت غذایی و پایداری محیط زیست، به یکی از چالش های اساسی پیش روی بشر در قرن 21 تبدیل شده است. شدت تغییر کاربری این اراضی به گونه ای بوده است که بنابر گزارش سال 2012 فائو، بین سال های 1970 تا 2009 سرانه اراضی قابل کشت در جهان 46/1 و در ایران 054/2 درصد کاهش یافته است. بدون شک کاهش سطح این اراضی آثار گوناگون اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را به همراه دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات این قبیل تغییرات انجام شد. این تحقیق از نوع پیمایشی بوده ابزار آن پرسشنامه بود. جامعۀ آماری این تحقیق کارشناسان شاغل در مدیریت ها و سازمان امور اراضی کشاورزی ایران در سال 1392 بودند. بر اساس نتایج این مطالعه، «تسریع روند تغییر کاربری اراضی کشاورزی به دلیل تغییر قیمت»، «افزایش انگیزۀ تغییر کاربری اراضی کشاورزی در بین سایر کشاورزان» و «افزایش مصرف انرژی» مهم ترین آثار تغییر کاربری اراضی کشاورزی بوده اند. امّا، بر اساس نتایج مدل سازی معادلات ساختاری، «کاهش انگیزۀ زندگی در نواحی روستایی و خالی از سکنه شدن روستاها»، «افزایش ریسک درآمدی خانوارهای روستایی» و «کاهش کیفیت هوا» اگر چه مهم ترین آثار نیستند، مؤثرترین آثار این تغییرات بوده اند.